donderdag 20 maart 2014

Prikkelarm versus stimulerend!


Pedagogen weten het al lang: rust en regelmaat zijn de bouwstenen voor een goede ontwikkeling van kinderen.

Maar, neurologen weten het ook en zij hebben nu juist het bewijs geleverd dat stimulans van groot belang is voor de ontwikkeling van de hersenen.

Maar wat is nu de goede balans tussen prikkelarm en stimulerend?

En hoe vinden we die balans terug in het schoolgebouw?

Te veel...
Scholen en schoollokalen zijn niet zelden extreem kleurrijk en vol met allerlei materiaal en informatie: veel tekeningen, slingers in de klas en op de gang, een overvolle bak voor de tassen en omdat er geen vaste plek voor fietshelmen is slingeren die ergens op de grond, verhuisdozen staan ‘even’ in een hoekje of op de gang etc.
Vaak zijn het schoolgebouw en de klaslokalen amorf gegroeide entiteiten. Elk jaar komt er nieuw materiaal en soms een nieuw meubel(tje) bij, iedere leerkracht heeft een eigen stijl.
De twee vaste componenten van het lokaal, de wanden en het meubilair, zouden een structuur moeten bieden waarbinnen allerlei materialen en werkjes een vaste plek hebben.  

...te weinig...
Daniel Berlyne is waarnemingspsycholoog, hij beschrijft de ‘eenheid van de veelzijdigheid‘, dat is de ideale situatie tussen variatie en ordening, tussen stimulerend en kalmerend. Hoe complexer, hoe onoverzichtelijker een structuur is, des te meer bestaat de behoefte aan ordening. En vice versa: is een structuur erg eenvoudig dan ontstaat als snel een neiging tot het aanbrengen van meer variatie.

De basisstructuur van bijna alle klaslokalen wordt gevormd door de vaste elementen: wanden, ramen, deuren, kasten, tafels en stoelen. De variatie omvat de losse elementen, het onderwijsmateriaal, het werk dat leerlingen hebben gemaakt, de tassen en jassen. De basisstructuur moet op orde zijn, kleuren op elkaar afgestemd, verhoudingen moeten kloppen, de plaats en grote van het meubilair weloverwogen.  


...in balans!
Hier een paar praktische tips:
-         maak duidelijke zones in de school en in de klas, zowel ruimtelijk als functioneel;
-         de vormgeving van gebouw en de inrichting moet samenhangend zijn, qua uitstraling en kleurgebruik;
-         de inrichting sluit aan bij het gebouw: doorlopende lijnen in de klas (kasthoogte gelijk aan deuropening, doorlopende vensterbank, verrijdbare halfhoge kasten van een zelfde hoogte);
-         open kasten met werkmateriaal en bakjes met materiaal geven een rustig beeld (zijn gelijk of familie van elkaar) met duidelijke tekst of picto’s over de inhoud;
-         zorg voor voldoende bergruimte.

Er ontstaat zo een rustige uitstraling van het klaslokaal met daarin inspirerende ontdekkingen die leerlingen kunnen stimuleren en motiveren.

 


dinsdag 10 december 2013

Leren wiebelkinderen beter?



Een goede leerling kan zich goed concentreren, luistert aandachtig naar de leerkracht en zit rustig op zijn stoeltje aan het tafeltje. Als kinderen beginnen te wiebelen met hun stoel, gevaarlijk heen en weer zwiepen, dan volgt er een terechtwijzing: bij de les blijven!

En dat terwijl deze leerling waarschijnlijk veel meer bij de les is dan zijn vriendje dat er heel rustig bij zit. Een lichaam dat beweegt – zo menen tal van wetenschappers- houdt ook zijn hersenen in beweging, actief en geconcentreerd, en schept zo een ideale conditie om wel bij de les te blijven.


woensdag 23 januari 2013

Sfeer en ruimtelijke omgeving



Pesten is helaas op veel scholen aan de orde. Er bestaan verschillende strategieën en methoden om pestgedrag aan te pakken en de sfeer op school te verbeteren, de vormgeving van het schoolplein is er een van. Er is veel onderzoek verricht naar de samenhang tussen het gedrag van kinderen en de inrichting van het schoolplein. Zo kan pestgedrag op het schoolplein positief beïnvloed worden door het speelaanbod op het plein te verbeteren: Meer variatie in speelmogelijkheden resulteert in minder pesterijen.


Het aantal agressieve interacties neemt toe naarmate de ruimtelijke structuur vlakker is. Dat wil zeggen: hoe kaler het plein is, hoe meer agressie. Als er meer structuur is op een schoolplein, bijvoorbeeld door meer verschillende speelomgevingen die tot diversiteit in het spel uitnodigen, zal de agressie afnemen.

Klik hieronder voor meer informatie en voorbeelden.


maandag 29 oktober 2012

Rustplekken





Een rustplek in de klas is in een reguliere school zelden aanwezig. Zelfs in kleuterklassen is een dergelijke plek geen vanzelfsprekendheid. Kinderen met een handicap hebben hier echter eerder behoefte aan. De compensatie van een handicap vraagt extra vaardigheden en energie en zo raakt een deel van deze kinderen sneller vermoeid. 
Klik hieronder voor inspirerende voorbeelden.
 

Het boek is uit!



In 2012 verscheen het boek SAMEN! Passende huisvesting voor passend onderwijs.

Samen met de PO-Raad organiseerde fm-architecten een symposium over dit onderwerp in Den Haag. De animo was groot. De deelnemers vertegenwoordigden schoolbesturen en scholen gemeenten, adviseurs en ontwerpers uit het hele land. Het boek laat de betekenis van architectuur zien in het onderwijzen van kinderen met en zonder beperkingen. En wat erg duidelijk naar voren komt in het onderzoek is dat een gebouw waarin de behoeften van kinderen met beperking in acht genomen zijn alle kinderen ten goede komt. De discussies op het symposium draaiden al snel om het financiële aspect van passend onderwijs, een aspect dat enige inventiviteit in de bestaande geldstromen vereist en tot de conclusie moet leiden dat er meer mogelijk is dan je op het eerste gezicht zou denken.

Het boek is verkrijgbaar in de handel.

Vragen en opmerkingen aan de onderzoekers kunt u mailen naar: mail@fm-architecten.eu

Meer informatie over het symposium vindt u hier: